فرش ایرانی در گذر قرن‌ها
فرش ایرانی را می‌توان معروف‌ترین صنایع دستی ایران دانست. آوازه‌ی زیبایی و کیفیت این محصول در سراسر جهان پیچیده و شیفتگان این هنر زیبا برای آشنایی با آن به ایران سفر می‌کنند و در موزه‌ی ملی فرش ایران به تماشای دستبافته‌های زیبای هنرمندان ایرانی می‌نشینند.
راهنمایان تورها و موزه، نقش مهمی در آگاهی‌دهی به علاقه‌مندان این هنر دارند. به این خاطر، کارگاه آموزشی فرش ایرانی به همت مرکز بین‌المللی ایران‌شناسی جهاد دانشگاهی دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد تا علاقمندان خصوصا راهنمایان تورها و موزه، با اطلاعات کامل و دقیق پاسخگوی نیاز مراجعه‌کنندگان و دنبال‌کنندگان این هنر زیبای ایرانی که نمادی از فرهنگ و هنر این مرزو بوم است، باشند. به این کارگاه سری زدیم تا شما را از آنچه در آن گذشت، باخبر کنیم.
مدرس این دوره، آقای میثم امامی بود که تور لیدر و راهنمای گروه‌های گردشگری خارجی می‌باشد. با توجه به نیاز و علاقه‌ی مخاطبان، ایشان در این زمینه مطالعات زیادی داشته و در حال تحقیق و پژوهش و تالیف کتاب در این موضوع هستند.
در ابتدا به تاریخچه‌ی فرش ایرانی در ادوار مختلف تاریخ پرداخته‌شد و با توجه به نمونه‌های تاریخی باقیمانده، مثال‌هایی آورده‌شد. دوران صفویه را می‌توان اوج هنر قالیبافی ایرانی دانست. در این دوره علاوه بر ابعاد زیبایی‌شناسی هنر فرش ایرانی، به حوزه‌ی بازرگانی فرش، تجارت و امنیت تجارت فرش پرداخته شد و کارخانه‌های فرش‌بافی شاهی تأسیس شدند. شاه‌عباس در این دوره تلاش‌های بسیاری کرد تا فرهنگ و ویژگی‌های بافتی منحصربه‌فرد هر منطقه حفظ شود. پس از او دوره‌ی فساد و زوال این هنر آغاز می‌شود. از دوران ناصری تا پهلوی اوضاع سفارش‌های خارجی برای فرش ایرانی بسیار بهبود می‌یابد.
در بخش بعدی، موضوع مواد اولیه‌ی فرش‌بافی در سه زیربخش مصالح، دستگاه و ابزار مورد بررسی قرار گرفت و انواع نخ‌های پشمی ،پنبه‌ای و نخی؛ دستگاه‌های نشسته و ایستاده و شیوه‌های مختلف چله‌کشی ایرانی و ترکی؛ و ابزارهایی مثل چاقو، شانه، قیچی، سیخ و درفش به‌صورت کامل توضیح داده شدند.
پس از مواد اولیه، مبحث رنگرزی در فرش ایرانی موردبررسی قرار گرفت و انواع مختلف رنگ‌های مصرفی در دوره‌های مختلف معرفی شدند. همچنین موضوع معناشناسی رنگ در فرش مطرح شد و دیدیم که رنگ‌ها در نقوش فرش ایرانی هریک معنا و مفهوم مجزایی دارند و استفاده از هر رنگ، نشانگر معنا و منظوری ست. در ادامه نیز با انواع روش‌های چله‌کشی و چله دوانی در فرش ایرانی آشنا شدیم.
طرح و نقشه در فرش ایرانی را در واقع می‌توان نشانگر آرزوها و آمال مردم منطقه و نیز تأثیر و تأثرات محیط پیرامونی دانست. مثلاً دیدن طرح‌های گل و درختی در مناطق کویری حاکی از آرزو و دلخواه اهالی آن مناطق برای داشتن محیطی سرسبز و پر از درخت و گل است. امروزه تعداد نقوش مورداستفاده در فرش ایرانی را تا دو هزار مورد تخمین زده‌اند که همین تنوع رمز پیشتازی فرش ایران نسبت به بافته‌های دیگر است. در این بخش به معرفی عناصر پایه‌ای در طرح نقشه فرش ایرانی پرداخته شد: حاشیه‌ها، ترنج، لچک و سرترنج اصلی‌ترین عناصر نقشه فرش ایرانی هستند. همچنین نقوش اسلیمی، ختایی، شاه‌عباسی و بته‌جقه‌ای را می‌توان پایه‌ای‌ترین نقوش آن دانست. در ادامه به معرفی نوزده نقشه‌ی مهم فرش ایرانی و انواع مختلف آن‌ها پرداخته شد و در پایان به سوالات حاضرین پاسخ داده شد.
